Elçin Əmirbəyov

Elçin Əmirbəyovun fikrincə, Azərbaycan və Ermənistan arasında uzunmüddətli sülhün əldə olunması hər iki tərəfdən əhəmiyyətli səy tələb edir. Onun sözlərinə görə, müharibənin yaraları hələ təzə olsa da, azərbaycanlıların əksəriyyəti, xüsusilə də münaqişədən birbaşa zərər çəkməyənlər sovet dövründə olduğu kimi ermənilərlə sülh şəraitində yaşamağa hazırdır. Elçin Əmirbəyov qeyd edir ki, yaraların sağalmasında zaman həlledici amildir, lakin ictimai diplomatiya kimi təşəbbüskar səylər iki millət arasında qarşılıqlı anlayışın möhkəmləndirilməsində mühüm rol oynayır.

Elçin Əmirbəyov etiraf edir ki, xüsusilə İkinci Qarabağ Müharibəsindən qısa zaman ötdüyünə görə, barışığa doğru yol çətindir. Lakin o, nikbin düşünür, çünki Azərbaycan cəmiyyəti daim şaxəli və multikultural olub və onun fikrincə, bu amil ermənilərlə münasibətlərin yenidən qurulmasına şərait yaradacaq. Onun sözlərinə görə, əhalilərin sülhə hazırlanması mühüm prosesdir, lakin burada müvəffəqiyyətin dəqiq resepti yoxdur. O, onilliklərlə davam etmiş düşmənçiliyin qarşısını almaq üçün sülh yaratma prosesində uşaqdan qocaya kimi bütün nəsillərdən olan insanların iştirakının mühüm olduğunu deyir.

Azərbaycanın Avropa ilə münasibətlərinə gəldikdə, Elçin Əmirbəyov düşünür ki, Azərbaycanın ətrafında çox vaxt erməni diasporu tərəfindən qızışdırılan dezinformasiya ölkənin xaricdəki imicinə ziyan vurur. Onun sözlərinə görə, bu, qismən cahillikdən və stereotiplərdən irəli gəlir, lakin Azərbaycan öz kommunikasiya strategiyasını yaxşılaşdıra bilər. Bu problemlərə baxmayaraq, Elçin Əmirbəyov əmindir ki, Azərbaycan israrlı səyləri ilə təsəvvürləri dəyişə və Avropa ölkələri ilə diplomatik münasibətlərini gücləndirə bilər.

Elçin Əmirbəyovun fikrincə, sülhü udmaq müharibəni udmaqdan çətindir. O, İkinci Qarabağ Müharibəsinin nəticələrinə istinad edərək qeyd edir ki, Ermənistan məğlub olsa da, onun rəhbərliyi hələ də hakimiyyətdədir, bu isə erməni cəmiyyətinin sülhü ərazi iddialarından üstün saya biləcəyini göstərir. Lakin o eyni zamanda qeyd edir ki, xaricdəki, xüsusilə Fransa və Birləşmiş Ştatlardakı erməni diasporu beynəlxalq rəyə sülh prosesini ləngidən vasitələrlə təsir göstərməkdə davam edir. Elçin Əmirbəyovun fikrincə, yerlərdəki reallıqdan xeyli uzaq olan bu diaspor icmaları Ermənistanda yaşayanlara nisbətən daha radikal mövqe tutublar.

Minalardan təmizləmə səylərinə gəldikdə, kifayət qədər beynəlxalq dəstəyin olmaması Elçin Əmirbəyovu məyus edir və o, bunu neft istehsal edən ölkə kimi Azərbaycanın sərvətləri haqqında səhv təsəvvürlərlə əlaqələndirir. Onun fikrincə, bu anlaşılmazlıq minadan təmizləmə əməliyyatlarına maliyyə yardımının qarşısını alır, lakin buna baxmayaraq, Azərbaycan artıq bu məsələyə əhəmiyyətli vəsait ayırıb. Elçin Əmirbəyov bunu təkcə milli maraqlar deyil, həmçinin insan hüquqları məsələsi sayır, çünki piyada əleyhinə minaların qalmaqda davam etməsi məcburi köçkünlərin evə qayıdışını ləngidir.

Elçin Əmirbəyov Azərbaycanın Qarabağdakı qələbəsinə beynəlxalq birliyin reaksiyasının qarışıq xarakter daşıdığını deyir. Bəzi ölkələr Azərbaycanı təbrik etdiyi və ərazi bütövlüyünü tanıdığı halda, digərləri, xüsusilə erməni lobbisinin güclü olduğu ölkələr yeni reallığı qəbul etməyə tələsmirlər. Elçin Əmirbəyov əmindir ki, zaman fikir ayrılıqlarının aradan qalxmasına kömək edəcək, çünki Azərbaycanın Qarabağ üzərində nəzarəti beynəlxalq hüquqa əsaslanır və qlobal birlik sonunda bununla barışacaq.

Elçin Əmirbəyovun fikrincə, daimi sülhə doğru ən yaxşı yol üçüncü tərəfin müdaxiləsi olmadan Azərbaycan və Ermənistan arasında birbaşa danışıqlardan keçir. Onun fikrincə, kənar oyunçular, bəzən yaxşı niyyətli olsalar belə, öz maraqlarından çıxış edərək sülh prosesini çətinləşdirə bilirlər. Elçin Əmirbəyov gələcəyə ehtiyatlı nikbinliklə baxır və qeyd edir ki, problemlərin qalmasına baxmayaraq, əgər hər iki tərəf danışıqlara yaxşı niyyətlə yanaşsa, sülh üçün real imkan var.

Elçin Əmirbəyov Ermənistanın minalanmış ərazilərin dəqiq xəritəsini təqdim etməkdən boyun qaçırmasını pis niyyətin nümunəsi kimi göstərərək, bu ölkənin sülhə tam tərəfdar olmaq istəmədiyini qeyd edir. O, bildirir ki, Ermənistan prosesi uzatmaqla hərbi cəhətdən güclənmək üçün vaxt qazanmağa çalışa bilər, lakin Azərbaycan hər hansı yeni ərazi iddiasına və ya hazırkı qüvvələr balansının dəyişdirilməsi cəhdinə dözməyəcək.

Elçin Əmirbəyovun fikrincə, kommunikasiya xətlərinin yenidən açılması və iqtisadi əməkdaşlıq Ermənistana hazırkı təcrid vəziyyətindən xilas olmağa imkan yarada bilər. Elçin Əmirbəyov qeyd edir ki, Azərbaycan Ermənistanın suverenliyinə ziyan vurmaq niyyətində deyil və hər iki dövlətə iqtisadi xeyir gətirəcək qarşılıqlı faydalı həll təklif edir. Lakin o, Ermənistanın xarici müttəfiqlərdən asılılığının və səmimi dialoqda iştirakdan boyun qaçırmasının gələcəkdə münaqişəyə aparıb çıxara biləcəyindən narahatdır.

Nəhayət, Elçin Əmirbəyov sülhün əlçatan olmasına əmindir, lakin bunu yalnız Ermənistan bu prosesə tam sadiq qalacağı təqdirdə mümkün sayır. O, zaman keçdikcə cari sülh danışıqlarının nəticə verəcəyi, Azərbaycan və Ermənistanın münasibətlərində yeni fəslin açılacağı, gələcək nəsillərə dinc qonşular kimi sülh içində yaşamaq imkanının yaradılacağı haqqında nikbin düşünür.